Demir eksikliği, insanların yeterli ve dengeli besine ulaşamaması nedeniyle yaygın görülüyor. Kırmızı et gibi demir açısından zengin gıdaların az tüketilmesi ve bilgi eksikliği, bu sorunun büyümesine yol açıyor.
Demir eksikliği, dünyada en yaygın görülen beslenme sorunlarından biri. Özellikle de maddi imkânları kısıtlı bölgelerde yaşayan insanlar bu durumdan daha çok etkileniyor.
Peki neden?
1. Yeterli ve dengeli besine ulaşamamak
Düşük gelirli ailelerde, bütçe kısıtlı olduğu için genellikle daha ucuz ve doyurucu gıdalar tercih ediliyor. Bu gıdalar çoğunlukla ekmek, makarna, patates gibi karbonhidrat ağırlıklı oluyor.
- Kırmızı et, tavuk, balık gibi demir açısından zengin gıdalar daha pahalı olduğu için daha az tüketiliyor.
- Yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagiller de bazen ihmal ediliyor ya da yeterince alınamıyor.
2. Sağlıklı gıdaya erişim sorunu
Bazı bölgelerde, süpermarket ya da taze sebze-meyve satan pazarlar bulunmuyor. Bu “gıda çölü” denilen durum, insanların sağlıklı gıdalara erişimini zorlaştırıyor.
3. Bilgi eksikliği
Demir eksikliğinin belirtileri (yorgunluk, soluk cilt, baş dönmesi) başka sorunlarla karıştırılabiliyor. İnsanlar hangi gıdaların demir içerdiğini veya demir emilimini artıracak ipuçlarını bilmiyor olabilir.
4. Sonuçları
Demir eksikliği uzun vadede:
- Halsizlik, yorgunluk,
- Konsantrasyon bozukluğu,
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
gibi sorunlara yol açıyor. Çocuklarda ise büyüme ve öğrenme gelişimini olumsuz etkileyebiliyor.
5. Ne yapılabilir?
- Uygun fiyatlı demir kaynaklarını daha çok tüketmek (mercimek, nohut, kuru fasulye, yumurta).
- C vitamini içeren besinlerle demir emilimini artırmak (örneğin, kuru fasulyenin yanına bol limonlu salata eklemek).
- Yerel yönetimlerin ve sosyal destek projelerinin, düşük gelirli ailelere besin yardımlarında demir açısından zengin gıdaları öncelikli hale getirmesi.
Referanslar
- World Health Organization (WHO). Iron deficiency anaemia: assessment, prevention, and control. WHO/NHD/01.3, 2001. Link
- Pasricha SR et al. Iron deficiency anaemia. Lancet. 2021;397(10270):233–248. doi:10.1016/S0140-6736(20)32594-0
- United Nations Children’s Fund (UNICEF). The State of the World’s Children 2019: Children, food and nutrition.
