Çölyak hastalığı, ince bağırsaklardaki hasar nedeniyle demir emilimini engeller ve demir eksikliği anemisine yol açar. Glutensiz diyet tedavinin temelini oluştururken, mideyi rahatsız etmeyen ve bağırsakta etkili şekilde emilen sukrozomiyal demir gibi yeni nesil takviyelerle destek gerekebilir.
Çölyak hastalığı, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten isimli proteine karşı bağışıklık sisteminin verdiği aşırı tepkiyle ortaya çıkan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hastalıkta ince bağırsaklarda hasar oluşur ve besinlerin emilimi bozulur.
Demir emilimi ince bağırsağın başlangıç kısmında gerçekleştiği için çölyak hastalarında bu bölgedeki hasar, vücudun yeterli demir emmesini engeller. Sonuç olarak demir eksikliği anemisi gelişebilir. Bu durum çocuklarda büyüme geriliği, erişkinlerde ise halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi ve konsantrasyon sorunlarına yol açabilir.
Tedavi
Çölyak hastalarının demir eksikliği tedavisinde, öncelikle glutensiz diyetle bağırsakların iyileşmesi sağlanmalıdır. Ancak bu süreç zaman alır ve eş zamanlı olarak demir takviyesi gerekebilir.
Klasik demir ilaçları, çölyak hastalarının hassas bağırsaklarında mide bulantısı, şişkinlik ve ağrı gibi yan etkiler oluşturabilir. Bu nedenle daha iyi tolere edilen ve mideyi rahatsız etmeyen yeni nesil demir takviyeleri önerilir.
Sukrozomiyal demir, ince bağırsakta doğrudan emilebildiği için çölyak hastalarında güvenle kullanılabilir. Özel kaplama yapısı sayesinde mideye zarar vermez ve emilim bozukluğu olan bireylerde bile etkili olabilir.
1. World Health Organization. Nutritional anaemias: tools for effective prevention and control. Geneva: WHO; 2017. https://www.who.int/publications/i/item/9789241513067
2. Harvey RF, Colin-Jones DG. Guidelines for the management of iron deficiency anaemia. Gut. 2000;46 Suppl 2(Suppl 2):ii1–ii5.
3. Zoller H, Schaefer B, Glodny B. Modern iron preparations with improved gastrointestinal tolerability. Haematologica. 2024;109(4):993–1004.
