Demir eksikliği anemisinin tedavisinde kullanılan demir formları farklı avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Klasik demir tuzları ucuz ve yaygınken, yan etkileri yüksektir. Mikroenkapsüle ve sukrozomiyal demir daha az yan etki yapar, ancak maliyetlidir. Damardan verilen demir ise hızlı etki gösterir fakat sadece tıbbi gözetim altında uygulanabilir.
Demir eksikliği anemisi tedavisinde farklı demir takviyeleri kullanılabilir. Bu ürünlerin hepsi aynı değildir ve her birinin vücutta emilimi, yan etkileri ve kullanım kolaylığı farklılık gösterir. Aşağıda halk arasında en çok kullanılan demir türlerinin avantajları ve dezavantajları anlatılmıştır.
1. Klasik Demir Tuzları (Demir Sülfat, Demir Glukonat)1,2
Avantajları:
- Ucuzdur ve yaygın olarak bulunur.
- Uzun yıllardır kullanıldıkları için etkililiği kanıtlanmıştır.
Dezavantajları:
- Mide bulantısı, karın ağrısı, kabızlık ve siyah dışkılama gibi sindirim sistemi yan etkileri sık görülür.
- Boş mideye alınması gerektiğinden bazı kişilerce tolere edilemez.
2. Mikroenkapsüle Demir3,4
Avantajları:
- Demir, küçük kapsüller içine hapsedildiği için mideyi daha az rahatsız eder.
- Besinlerle birlikte alınabilir.
Dezavantajları:
- Emilimi klasik demir tuzlarına göre daha düşüktür.
- Her hasta için uygun doz ayarlaması yapılamayabilir.
- Genellikle daha pahalıdır.
3. Sukrozomiyal Demir5,6,
Avantajları:
- Mideyi rahatsız etmez; özel bir şeker kaplama ile kaplıdır.
- Emilimi yüksektir ve sindirim sistemi sorunları olan hastalarda da etkilidir.
- Gebeler, yaşlılar ve çocuklar tarafından daha iyi tolere edilir.
4. Damardan Verilen (İntravenöz) Demir7,8
Avantajları:
- Ağızdan ilaç alamayan ya da çok ağır anemisi olan hastalarda hızlı etki sağlar.
- Emilim problemi olan hastalar için uygundur.
Dezavantajları:
- Hastanede uygulanması gerekir.
- Nadir de olsa alerjik reaksiyon riski vardır.
- Maliyetlidir.
- Tolkien Z et al. (2015). Cochrane Database Syst Rev. CD009997.
- WHO. Nutritional anaemias: tools for effective prevention and control. 2017.
- Hurrell RF et al. (2010). J Nutr. 140(5):938–942.
- EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies. EFSA Journal. 2016;14(11):4605.
- Zoller H et al. Haematologica. 2024;109(4):993–1004.
- WHO. Guidance on implementing patient blood management. 2024.
- Auerbach M et al. Am J Hematol. 2005;78(4):275–281.
- WHO. WHO recommendations on antenatal care. 2016.
